Wanneer mensen schrijven dat je ‘je bedrijf moet transformeren’, bedoelen ze te zeggen: Je moet je bedrijf digitaliseren om concurrerend te blijven en om aan de verwachtingen van je gebruikers te voldoen. Dat is echter geen transformatie. Het is verandering.
Volgens het Cambridge Dictionary is een transformatie ‘een complete verandering in het uiterlijk of karakter van iets of iemand’ ─ een metamorfose. Het meest opvallende in deze definitie is het woord ‘compleet’. Wat houdt dit in?
Als een bedrijfsproces, of wat het proces beoogt te bereiken, het uiterlijk of het karakter van het bedrijf niet volledig verandert, is het geen transformatie.
Metamorfose
Vaak wordt de metamorfose van een rups tot een vlinder gebruikt als analogie van een echt transformatieproces. De transformatiestappen zijn algemeen bekend: een vlinder legt een ei waaruit een larve wordt geboren. De larve verandert in een pop of popvorm waaruit de vlinder tevoorschijn komt. De vlinder legt haar eitjes en zo herhaalt de cyclus zich.
Wat de meeste mensen zich echter niet realiseren is dat de rups, voordat hij in een pop (chrysalis) verandert, zijn huid al vijf (!) keer heeft afgeworpen. Dit komt omdat het exoskelet van de rups niet meegroeit met zijn lichaam. Het moet dus worden afgestoten, net zoals een slang zijn huid afwerpt. Met andere woorden, voordat de rups transformeert, heeft zijn lichaam al een aantal veranderingen ondergaan om de huid aan te passen aan zijn nieuwe groeiniveau.
Op dezelfde manier ondergaan bedrijven verschillende veranderingen tijdens hun levensduur. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn om de organisatiestructuur of huisvestingsfaciliteiten te veranderen na een fusie of vanwege een succesvolle marktintroductie, waardoor er meer werknemers nodig zijn.
Na de vijfde huidwisseling is de rups klaar om volwassen te worden. Om van een juveniele naar een volwassen vorm over te gaan, moet hij een metamorfose ondergaan tot een totaal ander wezen. Net als de meeste transformerende insecten kan de volwassene in deze ongelijke staat gedijen zonder dat hij hoeft te concurreren om habitat of voedsel met een jong van dezelfde soort.
Wanneer een bedrijf succesvol transformeert, waardoor de nieuwe manier van werken in een compleet nieuwe vorm tot bloei komt, verleidt dit de achterblijvers om hun voorbeeld te volgen. Wanneer de marktvraag echter onveranderd blijft, biedt dit achterblijvers ook meer speelruimte. De evolutionaire lessen van insecten leren ons dat we volledig moeten transformeren, bij voorkeur naar een andere staat, om wederzijdse vernietiging te voorkomen.
De verandering in de pop verloopt langzaam en geleidelijk. Het lichaam van de rups verteert zichzelf van binnenuit. Het oude lichaam wordt afgebroken in imaginaire cellen, maar niet alle weefsels worden vernietigd. Sommige oude weefsels gaan over in het nieuwe lichaam van het insect.
Een bedrijfstransformatie betekent niet dat elk aspect van de bedrijfsvoering moet veranderen in iets totaal anders: sommige oude componenten kunnen worden hergebruikt of opnieuw worden geconfigureerd.
Het is belangrijk om deze fundamentele verschillen tussen verandering en een volledig transformatieproces te beseffen: terwijl een transformatieproces leidt tot een nieuw wezen, vaak na een crisis of drang, is verandering slechts een bijgewerkte versie van iemands zelf.
Toen Netflix besloot om video’s via het internet te streamen ter vervanging van zijn dvd-verhuurbedrijf, besloot het zich terug te trekken uit een concurrerende ruimte en een andere ruimte te betreden, waarbij het een deel van zijn klantenbestand achterliet in de hoop nieuwe klanten te vinden.
Vroeg of laat moet elk bedrijf digitale hulpmiddelen gebruiken en zijn bedrijfsmodel aanpassen aan het digitale halfrond. Maar totdat je dat doet, moet je precies weten wat je wilt bereiken: Wil je de gewone gang van zaken verbeteren of wil je de essentie of het uiterlijk van je bedrijf herdefiniëren?
Digitaal is hard op weg om het nieuwe normaal te worden, maar de invoering van digitale hulpmiddelen verandert het uiterlijk of het karakter van het bedrijf niet fundamenteel en transformeert het bedrijf dus niet.
Pas op: Een echte transformatie vereist een all-in aanpak, zonder terug te keren. Een vlinder kan niet terug veranderen in een rups: zijn transformatie is onherroepelijk. En vergeet niet om iedereen aan boord en goed geïnformeerdte krijgen om een mogelijk schadelijke mislukking te voorkomen.
