In 1962 schreef de Nobelprijswinnende econoom Milton Friedman in zijn boek Capitalism and Freedom: “Er is één en slechts één sociale verantwoordelijkheid van bedrijven ─ om hun middelen te gebruiken en zich bezig te houden met activiteiten die bedoeld zijn om hun winsten te verhogen […]”. Vele jaren later legde het meest invloedrijke lobbyorgaan voor Amerikaanse bedrijfsbelangen, de Business Roundtable, Friedmans doctrine vast in hun verklaring van 1997, door te bevestigen dat het belangrijkste doel van een bedrijfsonderneming het genereren van economisch rendement voor de eigenaren is.
De tijden zijn echter veranderd. Op een moment dat senator Elizabeth Warren en Bernie Sanders echt met de vinger naar het bedrijfsleven wijzen, realiseerden CEO’s zich eindelijk dat ze moesten proberen de perceptie van het publiek over waar het bedrijfsleven voor is, te herzien:
Eindelijk beginnen bedrijven te zeggen: misschien is dat niet alles wat we moeten doen. Misschien moeten we wel voor onze werknemers zorgen. Misschien moeten we wel zorg dragen voor het milieu. Misschien moeten we onze leveranciers wel eerlijk behandelen.
Terwijl elke versie van het document sinds 1997 het zogenaamde principe van “shareholder primacy” heeft onderschreven, wat betekent dat bedrijven voornamelijk bestaan om aandeelhouders te dienen, heeft de Business Roundtable op 19 augustus 2019 een nieuwe verklaring uitgegeven die niets minder dan radicaal is in zijn bijna unanieme goedkeuring.
De verklaring van 2019 vervangt alle voorgaande verklaringen en schetst een moderne standaard voor verantwoord ondernemen, die zich richt op belanghebbenden in plaats van op aandeelhouders:
Hoewel elk van onze afzonderlijke bedrijven zijn eigen bedrijfsdoel dient, delen we een fundamentele toewijding aan al onze belanghebbenden. We verbinden ons ertoe om:#1 ─ Waarde leveren aan onze klanten.
#2 ─ Investeren in onze medewerkers.
#3 ─ Eerlijk en ethisch omgaan met onze leveranciers.
#4 ─ Ondersteuning van de gemeenschappen waarin we werken.
#5 ─ Langetermijnwaarde genereren voor aandeelhouders.
Ja, je hebt het gelezen: klanten en werknemers moeten in de toekomst op de eerste plaats komen, terwijl aandeelhouders op de vijfde plaats moeten komen. Maar, echt?
Laten we eens kijken. Volgens hun eigen website betaalden de leden van de Business Roundtable samen bijna $296 miljard aan dividenden aan aandeelhouders (#5), terwijl ze slechts $8 miljard (3% van de betaalde dividenden) aan liefdadigheidsbijdragen gaven (#4). Bovendien bleek uit onderzoek van Harvard (2018) dat CEO’s gemiddeld slechts 6% van hun tijd besteden aan werknemers (#2), en een verontrustend lage 3% van hun tijd aan klanten (#1).
We denken dat het eerlijk is om te zeggen dat de kansen erg tegen hen zijn, maar laten we positief zijn en deze jongens het voordeel van de twijfel geven en kijken of ze inderdaad bereid zijn om hun aandacht en geld te stoppen waar hun mond is. We kruisen onze vingers ─ namens alle betrokken partijen.
